Eyetracking

Eyetracking als versneller voor veilige, slimme railoperaties

Naarmate treinvervoer digitaler en autonomer wordt, groeit de behoefte aan mensgerichte optimalisatie van werkplekken en interfaces. Met eyetracking-technologie helpen wij klanten om het kijkgedrag van machinisten, operators en trainees in kaart te brengen en vertaalt deze inzichten naar veiligere, efficiëntere railoperaties.

Project facts

Klant
NS, Baanvak, Rio Tinto
Locatie
Internationaal
Datum
2021–heden
Uitdaging
Inzicht verkrijgen in menselijk gedrag en cognitieve werkdruk in complexe railomgevingen
Oplossing
Toepassing van eyetracking in de railsector

Hoe maak je controlekamers efficiënter, machinistentrainingen effectiever en onbemand railvervoer veiliger? Door letterlijk te kijken door de ogen van de gebruiker. Wij zetten eyetracking-technologie in om het menselijk perspectief beter te begrijpen én railsystemen te verbeteren. De bril meet waar iemand kijkt, registreert oogbewegingen en pupilveranderingen en vertaalt dat naar data die inzicht geeft in vermoeidheid, focus en gedrag. Dat levert waardevolle input op voor ontwerp, training, HMI-optimalisatie en procesverbetering.

Technologie met impact

Eyetracking is een technologie waarbij slimme brillen met ingebouwde camera’s oogbewegingen en pupilgrootte meten. De beelden en data worden opgeslagen en achteraf geanalyseerd. Zo ontstaat een gedetailleerd beeld van hoe iemand kijkt, denkt en handelt in complexe werksituaties. Denk aan heatmaps van kijkpatronen, real-time analyses van focuspunten en vergelijking tussen shifts, doelgroepen of interventies. Wij gebruiken deze inzichten om werkplekken, interfaces en processen veiliger en slimmer in te richten.

Toegepast in de praktijk

1. NS – De machinist op afstand

NS onderzoekt hoe rangeerbewegingen op het opstelterrein op afstand aangestuurd kunnen worden. Wij gebruikten eyetracking om te analyseren wat machinisten precies zien tijdens het klaarmaken van de trein. Wat valt op in de control room versus op de trein zelf? Hoe reageert iemand op een pop-up of alarm? Door deze inzichten konden werkprocessen en simulatortrainingen worden aangescherpt.

2. Baanvak – Gerichter opleiden

In samenwerking met Baanvak, opleider voor treindienstleiders van ProRail, testten wij hoe eyetracking kan helpen bij de intake van kandidaten. Door kijkgedrag tijdens cognitieve tests te analyseren, ontstond inzicht in leerstijlen en reactievermogen. De uitkomst: gepersonaliseerde leertrajecten die opleidingsduur met dagen kunnen verkorten en het succespercentage verhogen.

3. Rio Tinto – Inzicht voor onbemande operatie

Voor mijnbouwbedrijf Rio Tinto, waar zware, onbemande treinen 24/7 erts vervoeren, optimaliseerden wij de werkplek van treincontrollers in het Australische control center. Met behulp van eyetracking en een interactief dashboard werd het kijkgedrag, vermoeidheid en informatieverwerking in kaart gebracht. Op basis van deze analyses werd de werkplek opnieuw ingericht: van schermpositie tot interface-inhoud. Dat resulteerde in snellere interventies bij verstoringen én meer comfort voor operators.

Een belangrijk keerpunt binnen het bedrijf werd bereikt

Dit was de eerste keer dat dit type technologie binnen het bedrijf werd gebruikt, en het zal waarschijnlijk leiden tot een reeks extra kansen.

Michele Mercer Projects Superintendent, Rio Tinto Port & Rail Logistics

Brede toepasbaarheid: van metro’s tot vrachtverkeer

De potentie van eyetracking gaat verder dan rail. De technologie wordt ook ingezet voor:

Wayfinding verbeteren op stations en luchthavens, o.a. Amersfoort CS en Singapore MRT
Dashboard- en bordenperceptie analyseren voor vrachtwagenchauffeurs
User interface-testen in auto’s en rijexamens (CBR, voertuigleveranciers)
Fietsroutebeleving meten via pilots in Hamburg

Steeds staat centraal: wat ziet de mens, hoe reageert hij of zij en hoe kunnen we dat verbeteren?

Slim kijken naar de toekomst

De inzet van eyetracking sluit naadloos aan bij de ontwikkeling van Automatic Train Operation (ATO). In een toekomst waarin steeds meer treinen onbemand rijden, wordt de interactie tussen mens en machine essentieel. ATO biedt concrete voordelen: het optimaliseert de personeelsinzet in een tijd van schaarste, verhoogt de punctualiteit dankzij algoritmes die soepeler en consistenter rijden dan mensen, verlaagt het energieverbruik door efficiënter rijgedrag én maakt in combinatie met ERTMS een betere benutting van de bestaande infrastructuur mogelijk.

Wij verkennen met partners als ProRail en het ministerie van IenW hoe ATO en ERTMS gecombineerd kunnen worden op goederencorridors zoals de Betuweroute. De ervaring met eyetracking helpt bij het ontwerpen van veilige, efficiënte systemen en het realiseren van een toekomstbestendig railnet.

Samen innoveren, mensgericht transformeren

Eyetracking is meer dan technologie: het is een manier van kijken naar samenwerking, veiligheid en innovatie. Binnen Haskoning werken collega’s uit verschillende disciplines samen, van rail en digital solutions tot mobility en wayfinding, aan projecten waarin mens en systeem elkaar versterken. Zo laat Haskoning zien hoe technologie het werk veiliger, slimmer en aantrekkelijker maakt. Voor klanten én voor toekomstige collega’s.

Onze multidisciplinaire aanpak resulteerde in het volgende inzicht

Door onze ervaring met HMI’s in diverse sectoren en het toepassen van eye-trackingtechnologie in de spoorwegindustrie, boden we Rio Tinto waardevolle inzichten om op voort te bouwen.

Peter BoomDirector Rail Asset Management en Digitalisering, Haskoning

Meer weten over rail infrastructuur?

Neem contact op met onze rail experts

Wil jij bijdragen aan de duurzame verbetering van trein-, tram- en metronetwerken?

Het verbeteren van de internationale treinverbinding naar Berlijn, de ontwikkeling van de Oude Lijn inclusief nieuwe stations of de realisatie van een toekomstvaste energievoorziening voor het spoor: maak jij het mogelijk? Samen werken we aan projecten die direct impact maken. Elk project is een nieuwe uitdaging waarbij we onze grenzen verleggen en onze missie waarmaken: enhancing society together. Ben jij klaar om impact te maken?

Bekijk onze vacatures

Overige projecten

mensgericht transformeren

Samen bouwen aan een digitale spoorsector met BIMRail infrastructuur

Samen bouwen aan een digitale spoorsector met BIM

Strategisch advies en begeleiding voor ProRail's BIM adoptie: efficiënter bouwen, duurzaamheid en digitale transformatie. Ontdek onze bewezen aanpak!

Robotica op het spoor samen vooruitRail infrastructuur

Robotica op het spoor samen vooruit

Innovatief railonderhoud met robotica: ontdek de toekomst van veilig, efficiënt en slim werken in de spoorsector met ProRail en ons strategisch adviesrapport.

Duurzaam spoor stap voor stapRail infrastructuur

Duurzaam spoor stap voor stap

Ontdek hoe wij duurzaamheid structureel integreren in spoorprojecten met innovatieve oplossingen, CO₂-berekeningen en samenwerkingen met ProRail en NS.

Een dataset Een verhaalRail infrastructuur

Eén dataset. Eén verhaal.

Datagedreven ontwerpen bij Haskoning en ProRail zorgt voor snellere, veiligere en efficiëntere railprojecten door gebruik van één dataset als bron van waarheid.