Verkeerscentrale van hout in Amsterdam

De nieuwe Verkeerscentrale van Amsterdam combineert duurzame houtbouw met slimme installaties en circulair materiaalgebruik. Een toekomstbestendig gebouw dat mobiliteit rondom en in de stad regelt én laat zien hoe duurzaam ontwerpen in de praktijk werkt.

Project facts

Klant
Gemeente Amsterdam
Locatie
Amsterdam, Nederland
Datum
2021 - heden
Uitdaging
Ambitieuze duurzaamheidsdoelen vertalen naar een technisch hoogwaardig gebouw.
Oplossing
Een toekomstbestendige nieuwe verkeerscentrale in Amsterdam, inclusief datacenter, waarin stapsgewijze slimme maatregelen, van programma van eisen tot uitvoering, zijn geïntegreerd.

Een duurzaam en slim gebouw voor de mobiliteit van morgen

De Verkeerscentrale Amsterdam (VCA) is het kloppend hart van de stedelijke mobiliteit. Vanuit dit gebouw wordt het verkeer in en rond de stad gemonitord en aangestuurd. De nieuwbouw bood een unieke kans om deze cruciale functie te huisvesten in een gebouw dat niet alleen technisch geavanceerd is, maar ook een voorbeeld stelt op het gebied van duurzaamheid.

De gemeente Amsterdam werkt stap voor stap aan een klimaatneutrale stad, waardoor haar duurzaamheidsdoelstellingen van toepassing waren op dit project. Haskoning werkte samen met Witteveen+Bos om de ambities al vanaf het Programma van Eisen tot en met de uitvoering te vertalen naar concrete maatregelen.

De belangrijkste uitgangspunten waren:

Een bijna energieneutraal gebouw (BENG, 2015)
Aardgasvrij en gebruik van hernieuwbare bronnen
Flexibel en demonteerbaar met toepassing van materiaalpaspoort
Een lage milieubelasting (MPG < 0,8)
Hergebruik van materialen en circulair ontwerp
Slim omgaan met regenwater en hittestress (≥ 60 l/m² opvang)

Energiepositief en slim ontworpen

Het resultaat is een gebouw dat met energielabel A++++ ruimschoots voldoet aan de eisen voor Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG 2015). Dankzij 124 zonnepanelen op het dak levert het gebouw zelfs meer energie dan het verbruikt. De energiebehoefte is geminimaliseerd door een slimme bouwkundige opzet, hoogwaardige isolatie en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen.

Verwarming en koeling worden verzorgd via warmtepompen die energie uit de buitenlucht benutten. Daarnaast wordt restwarmte van technische installaties hergebruikt. Zo ontstaat een efficiënt en volledig fossielvrij energiesysteem.

In de dynamiek van Amsterdam biedt de duurzame verkeerscentrale een serene werkplek waar verkeersleiding 24/7 tunnels en wegennet monitort voor bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid.

Richard van den BruleArchitect

Hout als hart

Wat direct opvalt aan het gebouw is de houten draagconstructie. Het drie lagen tellende gebouw bestaat grotendeels uit CLT-vloeren (kruislaaghout), gecombineerd met een betonnen kern voor stabiliteit en brandwerendheid bij de trappen, schachten en het datacenter. Deze hybride constructie combineert duurzaamheid met robuustheid: het slaat CO₂ op, geeft het gebouw een warme uitstraling en draagt bij aan een rustige werkomgeving.

Vanuit de entree is de centrale trap direct zichtbaar. De lift is bewust iets uit het zicht geplaatst om het gebruik van de trap te stimuleren. Een subtiele ontwerpkeuze die gezondheid en duurzaamheid verbindt.

Entree van hout Verkeerscentrale Amsterdam

Ontmoetingsruimte Verkeerscentrale Amsterdam

Controleruimte Verkeerscentrale Amsterdam

Slim ontwerp, duurzame keuzes

De architectuur van het gebouw draagt actief bij aan het binnenklimaat en het energieverbruik. Het atrium met binnenbeplanting vormt het hart van het gebouw en zorgt voor natuurlijke lichtinval, bevordert interactie en draagt bij aan een prettig werkklimaat. De noordgevel is bewust open gehouden om oververhitting door zoninstraling te voorkomen, terwijl de andere gevels juist gesloten zijn voor optimale isolatie. De ramen zijn voorzien van driedubbel glas met hoge isolatiewaarden, en de gevel is opgebouwd uit panelen van gerecycled aluminium en staal, waarmee bewust gekozen is voor hergebruik van materialen.

Het dak is voorzien van een groendak dat bijdraagt aan waterretentie en biodiversiteit en daarnaast de efficiëntie van de zonnepanelen verhoogt. Regenwater wordt opgevangen in een WADI-systeem, waarmee minimaal 60 liter per m² bebouwd oppervlak wordt gebufferd en vertraagd afgevoerd, met een maximale lozing van slechts 1 liter per m² op het riool.

Techniek die energie bespaart

Het gebouw en de gebouwinstallaties zijn ontworpen met maximale energie-efficiëntie als uitgangspunt. Daarbij is het Trias Energetica principe gehanteerd. Allereerst wordt de energievraag zoveel mogelijk beperkt. Vervolgens wordt gebruikgemaakt van hernieuwbare bronnen, en pas in laatste instantie komt fossiele energie, zo efficiënt mogelijk, aan bod. Deze laatste stap is in de nieuwe verkeerscentrale niet van toepassing. Alle primaire energie komt namelijk uit hernieuwbare bronnen.

Terwijl medewerkers in de Verkeerscentrale de mobiliteit in de stad aansturen, zorgen energie-efficiënte installaties op de achtergrond voor een duurzaam gebouwbeheer. Zo maakt het ventilatiesysteem gebruik van warmteterugwinning met een rendement van minimaal 80%. Het geïntegreerde warmtewiel in de luchtbehandelingskast recupereert bovendien ook vocht, waardoor extra bevochtiging overbodig is.

De ventilatiehoeveelheid wordt automatisch aangepast aan het aantal aanwezige personen via CO₂-sensoren. Daarnaast zijn de ventilatorconvectoren uitgerust met energiezuinige EC-ventilatoren en wordt het verwarmde en gekoelde water getransporteerd met circulatiepompen die minimaal energielabel A hebben.

Voor de tweede stap, het gebruik van hernieuwbare energie, wordt gebruikgemaakt van warmtepompen die energie uit de buitenlucht benutten en van restwarmte die afkomstig is van specifieke gebruikersinstallaties. Daarnaast wekken de zonnepanelen op het dak meer elektriciteit op dan het gebouw verbruikt, waardoor het geheel netto energiepositief is.

Verlichting in het hele gebouw is uitgevoerd in LED, met aanwezigheidsdetectie om onnodig verbruik te voorkomen. Daarnaast is het energieverbruik per ruimte en installatie nauwkeurig te monitoren, waardoor afwijkingen snel opgespoord en bijgestuurd kunnen worden. Dit maakt het gebouw niet alleen energiezuinig, maar ook slim en adaptief.

Een terrein dat meewerkt

Ook de inrichting van het terrein draagt bij aan de duurzame ambities. De overkappingen voor auto's en fietsen zijn uitgevoerd in hout en voorzien van mos-/sedumdaken. Er zijn laadpunten aanwezig om elektrische mobiliteit te stimuleren. De bestrating en terreininrichting zijn uitgevoerd met duurzame materialen en gericht op minimale milieubelasting.

Een voorbeeld voor de stad van morgen

De Verkeerscentrale Amsterdam is een toonbeeld van hoe technische expertise, visie en samenwerking kunnen leiden tot een gebouw dat niet alleen functioneel en toekomstbestendig is, maar ook een actieve bijdrage levert aan de duurzaamheidsdoelen van de stad.

Wil jij ook weten hoe je een toekomstbestendig gebouw kan realiseren passend bij jouw ambities?