IJsselmeerdijk kiest voor robuuste en duurzame vooroever

De uitdaging: sterke wind, hoge golven en extreme waterstanden

De IJsselmeerdijk, met een lengte van bijna 18 kilometer, vormt de meest uitdagende dijk van de Flevopolder. Deze dijk wordt blootgesteld aan zware omstandigheden - zoals sterke wind, hoge golven en extreme waterstanden - wat resulteert in een aanzienlijke ontwerpopgave. De maatgevende belasting is bijzonder hoog; de ontwerpgolven bereiken een hoogte van meer dan 3 meter en de ontwerpwaterstand ligt bijna 2,5 meter boven het gemiddelde peil. Het waterschap streeft daarnaast naar ambitieuze doelen, zoals het verhogen van de biodiversiteit en het integreren van innovaties en duurzaamheid in het versterkingsproject. De inpassing van de dijkversterking is complex vanwege de directe nabijheid van drie jachthavens, een overslagterminal en een belangrijke energiecentrale. Bovendien is het IJsselmeer een beschermd Natura 2000-gebied, grenst de snelweg A6 aan het dijklichaam en is op 500 meter afstand van de dijk een nieuw windmolenpark aangelegd. Deze factoren maken de inpassing van de dijkversterking tot een uitdagende opgave. 

De oplossing: een duurzame vooroever

In een uitgebreid opgezette planstudie zijn diverse oplossingen onderzocht en uitgewerkt, waarbij omgevingspartijen vanaf het begin nauw betrokken waren. Zowel het waterschap als de stakeholders benadrukten de wens voor een duurzame, biodiverse en toekomstbestendige dijkversterking. 

Met behulp van een parametrisch 3D-model zijn verschillende alternatieven uitgewerkt om een duidelijk beeld te krijgen van de inpassing, hoeveelheden en kosten. Voor de afweging van deze alternatieven is een innovatief duurzaamheidsdashboard ontwikkeld, waarmee aspecten zoals CO2-uitstoot, biodiversiteit, hergebruik en emissie goed konden worden afgewogen. Dit dashboard vormde de basis voor een breed afwegingskader dat in samenwerking met stakeholders werd ingevuld en uitgewerkt.

Ondanks de relatief diepe ligging van het IJsselmeer bleek het reduceren van de golfenergie een zeer effectieve maatregel. Als voorkeursvariant is daarom voor een groot deel van het dijktraject gekozen voor een zandige adaptieve vooroever in plaats van een traditionele dijkverhoging van 2 meter. De vooroever is zo ontworpen dat de huidige dijkbekleding en dijkhoogte blijven voldoen, terwijl er een enorme winst in biodiversiteit wordt behaald. De werking van de vooroever is uitgebreid getest met zowel modelstudies als fysieke golfgootproeven. Dit heeft geleid tot grote optimalisaties in het ontwerp, waaronder een vermindering van de milieu-impact en aanzienlijke kostenreducties. 

Het resultaat: impuls voor natuurontwikkeling

Een breed gedragen voorkeursvariant is zowel bestuurlijk als door de brede omgeving omarmd. Over een groot traject wordt een adaptieve vooroever aangelegd, een innovatieve oplossing die aanvankelijk niet voor de hand lag in dit gebied. Deze aanpak bleek echter niet duurder dan een traditionele dijkversterking en biedt tegelijkertijd enorme meerwaarde voor de ecologie en is veel adaptiever voor de toekomst. Hier gaan natuurontwikkeling en dijkversterking hand in hand.

Het project is met grote tevredenheid van Waterschap Zuiderzeeland afgerond, waarbij er specifieke waardering was voor de gerichte duurzaamheidsaanpak. Samen met het waterschap en de aannemer gaan we aan de slag om dit innovatieve project te realiseren.